Η ιταλική Αναγέννηση ως σταθμός του ευρωπαϊκου πολιτισμού

         Η ιταλική Αναγέννηση ως σταθμός του ευρωπαϊκου πολιτισμού

Φλορεντία: Ιταλική Αναγέννηση

Στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. είχα ήδη το προνόμιο να μιλήσω (όχι για λόγους προσωπικής

αξίας, αλλά λόγω των παλιών μου επιστημονικών, ηθικοπολιτιστικών και φιλικών σχέσεων, με

τον Φοίβο Γκικόπουλο)

δύο φορές: ήταν ανακάλυψη για ’μένα, όταν πριν από 20 χρόνια, είδα για

πρώτη φορά αυτή την πανέμορφη πόλη (από τις ιστορικότερες ολόκληρης της Μεσογείου,

σημαντική για ιστορικούς, φιλοσοφικούς, λογοτεχνικούς και καλλιτεχνικούς λόγους, που ένας

ξένος μέσης μόρφωσης φοβάται να τους απαριθμήσει όλους, γιατί δεν ξέρει πόσους τυχόν μπορεί

να ξεχάσει) και εξήγησα στους φοιτητές το Κάντο απ’ την Κόλαση του (άντη που μιλάει για τον

Οδυσσέα· τη δεύτερη φορά, πριν από 9 χρόνια, το 2000, συμμετείχα σ’ ένα ενδιαφέρον διεθνές

Συνέδριο, που οργανώθηκε από το Τμήμα Ιταλικής Φιλολογίας, στο οποίο μίλησα με θέμα Ιταλοί

Κλασικοί και Ευρωπαϊκό πεπρωμένο, τολμώντας να πραγματευτώ, όπως συμβαίνει στους

ριψοκίνδυνους καθηγητές, υποθέσεις σχετικά με μελλοντικές εξελίξεις της λογοτεχνίας μας και

κυρίως να αξιολογήσω και να προτείνω την εξής δυνατότητα: η ανάγνωση των γνωστότερων

ιταλών συγγραφέων, εκείνων που εμφανίζονται στους τρέχοντες κανόνες των μελετητών και των

μορφωμένων του παγκοσμιοποιημένου κόσμου, να είναι ακόμα επίκαιρη και όχι προορισμένη να

ξεπεραστεί ή ακόμα χειρότερα να διαγραφτεί από τη θορυβώδη αύξηση μιας μυθιστορηματικής

παραγωγής μέτριου ή χαμηλού γούστου και χλωμών υπερεθνικών χαρακτηριστικών.

Έχω φυσικά ακόμα την ίδια γνώμη, όπως αποδεικνύει και το γεγονός πως, σε προχωρημένη

πια ηλικία, δεν σταματώ να διδάσκω ιταλική λογοτεχνία· και νομίζω ότι μπορώ να ισχυριστώ πως

τα κείμενα των μεγάλων μας συγγραφέων λένε ακόμα την αλήθεια τους στους σημερινούς

φοιτητές. Στο όνομα αυτών των συγγραφέων, όχι βέβαια σύγχρονών μας, αλλά καθαρά

ευρωπαίων, αφιερώνω εδώ και δεκαετίες τη μεγαλύτερη προσοχή, που οι περιορισμένες μου

ικανότητες μου επιτρέπουν, και τις πιο αγαπημένες μου μελέτες:

– στο Niccolò Machiavelli, ένθερμο επινοητή του Ηγεμόνα και ιδρυτή (σύμφωνα μ’ έναν ακόμα

διαδεδομένο κριτικό μύθο) της σύγχρονης πολιτικής· στον Francesco Guicciardini, πρώτο

ιστορικό μιας Ιταλίας όχι πια ανεξάρτητης, και λεηλατημένης από τους ξένους στρατούς· στον

Baldassar Castiglione, θεωρητικό του Αυλικού, πρότυπου μιας ανθρώπινης και κοινωνικής

τελειότητας τόσο προηγμένης που θα αποτελέσει για αιώνες το μοντέλο της διαμόρφωσης των

ανώτερων τάξεων όλης της Ευρώπης (και στη συνέχειά του, τον Giovanni Della Casa,

συγγραφέα του Galateo (Οδηγού καλής συμπεριφοράς), εξίσου ονομαστής μικρής πραγματείας

σχετικής με τους κανόνες συμπεριφοράς που πρέπει να ακολουθούνται στην καθημερινή

συμβίωση)·

– στον Ludovico Ariosto, αφηγηματικό ποιητή του Μαινόμενου Ορλάνδου, των πιο απίθανων

φαντασιών και των πιο ανθρώπινων παθών βιωμένων από τους παλαδίνους και τους

περιπλανώμενους ιππότες, μέσα σε περίπλοκες συμπτώσεις·

– στον Torquato Tasso, επινοητή της σύγχρονης επικής ποίησης με την Απελευθερωμένη

Ιερουσαλήμ, αλλά και ταυτόχρονα επινοητή αυτού που στον 20ό αιώνα θα ονομαστεί

‘ιστορικό μυθιστόρημα’, είδος που εμπεριέχει την ιστορία και τη μυθοπλασία.

Για περισσότερα διαβάστε εδώ: http://tinyurl.com/pq6vf27