Αναγέννηση

Μακιαβέλι: σκοτεινό και ανατριχιαστικό αίνιγμα

Ο Νικόλαος Μακιαβέλι του οποίου η πνευματική δραστηριότητα υπήρξε μεγίστη θεωρείται ένας πραγματιστής πολιτικός και φιλόσοφος, μολονότι η εκκλησία της Ρώμης τον αφόρισε ενώ οι διαμαρτυρόμενοι θεώρησαν τον όνομά του συνώνυμο με το Σατανά. 




Τα έργα του που τον κατέστησαν αθάνατο και έγιναν αφορμή λόγω του περιεχομένου τους να παρεξηγηθεί ο συγγραφέας όσο κανένας άλλος μέχρι τότε, ήταν οι «Ομιλίες» πάνω στην πρώτη δεκάδα του Τίτου Λίβιου που δημοσιεύτηκαν το 1531 και ο «Ηγεμόνας» που εκδόθηκε το 1532. Τα δύο αυτά έργα περιέχουν τις κατεξοχήν πολιτικές θεωρίες του Μακιαβέλι οι οποίες στο σύνολό τους ονομάσθηκαν μακιαβελισμός και δυσφημίσθηκαν σφοδρά. Ο «Ηγεμόνας» εκθέτει τα μέσα επικράτησης ενός φιλόδοξου άνδρα ενώ οι «Ομιλίες» τα μέσα επικράτησης σ΄ έναν φιλόδοξο λαό. Στα έργα αυτά βρίσκονται ενωμένα σε σπάνια και τέλεια αρμονία τα προσόντα του δρώντος και του πολιτικού άνδρα. Οι σκέψεις του έχουν την πρακτική και ζωηρή εκείνη μορφή η οποία τις χαρακτηρίζει και τις διακρίνει από τις αόριστες θεωρίες των περισσότερων πολιτικών φιλοσόφων. Ο Μακιαβέλι «φαίνεται ολόκληρος ως ένα σκοτεινό και ανατριχιαστικό αίνιγμα. Ένα χονδροειδές συνονθύλευμα απρέπειας και όλων των σχετικών προς την απρέπεια ιδιοτήτων, ένα συμπίλημα αντινομιών. Εγωισμός και γενναιοφροσύνη, σκληρότητα και καλοσύνη, σατανική πονηριά και αγαθότητα, ειδεχθής κατάπτωση και μεγαλειώδης έξαρση, η πλέον γλοιώδης και έρπουσα κολακεία και δειλία και ταυτόχρονα γενναίος ιπποτισμός και ηρωισμός περήφανος, ιδού ποια αντίθετα συναισθήματα εμφανίζονται σε ολόκληρο το έργο του».

Ο ιδιωτικός και δημόσιος βίος του υπήρξε ευθύς και έντιμος, οι δε ηθικές του απόψεις εάν διαφέρουν από αυτές των ατόμων που πρεσβεύουν το περιβάλλον του διαφέρουν σαφώς προς το καλύτερο. Η φρίκη που γέννησαν οι πολιτικές του θεωρίες δεν οφείλεται σε καμία δική του σατανικότητα. Εκείνος διατύπωσε με τρόπο σαφέστερο από κάθε άλλο συγγραφέα τις αρχές του τις οποίες κατά γενική άποψη παραδέχονταν οι σύγχρονοί του και τις οποίες κι αυτός είχε υιοθετήσει. Οι οδηγίες που παρείχε ο Μακιαβέλι σ΄ εκείνους που θέλουν να ασκούν εξουσία, προκάλεσαν την εξέγερση της ηθικής συνείδησης πολλών οι οποίοι ζήτησαν μέσω των συγγραμμάτων να τις ανατρέψουν ως ασυνήθιστες και απορριπτέες. Ωστόσο ο τρόπος εξαγωγής των πορισμάτων του ιστορικού παρελθόντος των αρχών αυτών και ο τρόπος διατύπωσής των ως μοιραίων καθηκόντων του άρχοντα και κάθε κράτους αναδεικνύουν το Μακιαβέλι ένα από τους αντικειμενικότερους, αληθέστερους πολιτικούς τους οποίους γέννησαν οι αιώνες.

Πηγή: http://ex-amaxis.gr/?p=4064